پروژه لاله به حالت تعلیق درآمد
روحانی: تذکر پلیس آخرین مرحله در مساله حجاب است
رئیس جمهوری ایران دیدگاه خود در مورد نقش پلیس از جمله در مورد برخورد با بدحجابی را شرح داده است.
روز چهارشنبه، ١٧ مهر (٩ اکتبر)، حسن روحانی، رئیس جمهوری، در مراسمی در دانشگاه علوم انتظامی امین، در مورد نقش پلیس در نظارت بر پوشش زنان در ایران گفت: "در مساله حجاب، اگر تذکری لازم است باید از مدرسه، دبیرستان، دانشگاه، مساجد، علما و حوزهها آغاز شود و آخرین مرحله، به تذکر پلیس انجامد."
آقای روحانی گفت که پلیس نباید بار همه را خود به دوش بکشد و افزود: "دولت در این راستا مصمم است پیشقدم باشد و وزارت کشور، طبق وظیفه قانونی خود، در این زمینه پیشقدم خواهد بود."
در نظام جمهوری اسلامی ایران، ولی فقیه فرماندهی کل نیروهای مسلح از جمله نیروی پلیس را در دست دارد اما معمولا، اختیارات فرماندهی نیروی انتظامی را به وزیر کشور تفویض میکند.
آقای روحانی اظهار داشت که پلیس باید مظهر امنیت و زدودن تهدید از جامعه باشد اما تاکید کرد که "نه دولت و نه نیروی انتظامی و پلیس، معلم مردم نیستند و مردم نیز دانشآموز نخواهند بود."
برخورد نیروهای دولتی با "بدحجابی" یکی از پدیده های ماندنی در جمهوری اسلامی بوده است
رئیس جمهوری توصیه کرد: "آنجا که پلیس بتواند حضورش را در جامعه کمتر محسوس کند و بیشتر تاثیر بگذارد، شاید برای جامعه فرهنگ دوست ما زیباتر باشد، یعنی کمیتها کاسته و کیفیتها بیشتر شود."
حسن روحانی مسایل اخلاقی را با شرایط اقتصادی جامعه مرتبط دانست و گفت: "ما باید کاری کنیم که اخلاق و عفت استمرار پیدا کند و این شدنی نیست مگر اینکه بیکاری از بین برود و فقر در جامعه برچیده شود."
از ابتدای استقرار جمهوری اسلامی ایران، پوشش ظاهری و نحوه حضور زنان و حتی مردان در جامعه و نقش حکومت در نظارت بر آن یکی از مسایل مهم اجتماعی و سیاسی بوده که گاه باعث بروز اصطکاک بین مردم و دستگاهها و ماموران حکومتی، به خصوص نیروی انتظامی شده است.
در سالهای اول بعد از انقلاب، عدم انطباق پوشش زنان و حتی مردان با معیارهای مورد نظر حکومت واکنش تند ماموران دولتی و گروههای غیر رسمی و مجازاتهای گاه سنگین، مانند جریمه نقدی و شلاق را در پی داشت.
هدف اعلام شده جمهوری اسلامی از ابتدا تغییر فرهنگ و عادت مردم به خصوص زنان در زمینه حق انتخاب پوشش و یکسان سازی آن براساس حجاب مورد نظر حکومت بوده است اما هنوز هم برخورد قانونی با "بدحجابی" و به کار گیری ماموران انتظامی در این زمینه لازم دانسته میشود.
رویکرد احمدی نژاد نسبت به موضوع حجاب و عفاف با انتقاد برخی از مقامات حکومتی و مذهبی مواجه شد
در عین حال، سیاست حجاب اجباری در ایران با انتقاداتی از سوی مدافعان حقوق بشر و آزادی فردی مواجه بوده که به خصوص استفاده از خشونت و کاربرد تنبیههای تحقیرآمیز در این زمینه را محکوم دانستهاند.
معمولا، عملیات پلیس در برخورد با پوشش غیرقابل قبول حکومت در اوایل تابستان شدت میگرفته اما در سال جاری، نیروی انتظامی در شهریور ماه اعلام کرد که مقابله با "بدپوششی و بدحجابی" را در برخی مناطق تهران آغاز کرده است.
با صدور اعلامیه پلیس در این زمینه، پایگاه اطلاعرسانی دولت به نقل آقای روحانی گزارش کرد که وی "با تاکید بر حساسیت موضوع اخلاقی - اجتماعی عفاف و حجاب و لزوم اهتمام به آن، از همه مردم اخلاقمدار و به ویژه جوانان رشید و فهیم کشور دعوت کرد تا با رعایت این دستور دینی، هنجارهای مورد قبول اکثریت جامعه را محترم بشمارند." وی از ماموران پلیس خواست تا "با رویکرد اخلاقی و به دور از افراط و تفریط" موضوع حجاب را پیگیری کنند.
آقای روحانی در جریان مبارزات انتخاباتی گفته بود که "من به پلیس کمک خواهم کرد که امنیت واقعی باشد و دختران ما در خیابان احساس امنیت کنند و نخواهیم گذاشت ماموری بی نام و نشان از کسی سئوال کند."
در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، نگرش رئیس جمهوری به موضوع "عفاف و حجاب" باعث شده بود تا برخی از نهادها و مقامات حکومتی و مذهبی، دولت را به سهل انگاری در اجرای "طرح جامع عفاف" مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و کوتاهی در مبارزه با بدحجابی متهم کنند. آقای احمدی نژاد در مبارزات انتخاباتی خود گفته بود که برنامه هایی مهمتر از توجه به ظاهر جوانان دارد.
آقای احمدی نژاد در یکی از مصاحبه های خود در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران، از برخورد خشونت آمیز با بدحجابی انتقاد کرده و گفته بود که باید در این زمینه، به کار فرهنگی روی آورد. این سخنان واکنش های تندی را در پی آورد.
علی مطهری، یکی از نمایندگان اصولگرای مجلس، هشدار داد که در نتیجه چنین اظهاراتی "قشر متدین و حزباللهی که حافظان انقلاب در مواقع خطر هستند سرخورده میشوند" و گفت که "مردم ما برای انرژی هستهای یا پرتاب ماهواره به فضا انقلاب نکردند چون اگر رژیم شاه هم بود، بالاخره با کمک آمریکا و غرب ما به این فناوریها می رسیدیم، اما روح و جان انقلاب ما، همین مسایل فرهنگی است."
همچنین، احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان نیز در پاسخ به انتقاد آقای احمدی نژاد از برخورد پلیس با بدحجابی، گفت که "هیچکس حق ندارد جلوی اقدامات پلیس را در این زمینه بگیرد."
تدوین نقشه راه جدید در طرح امنیت اخلاقی
معاون اجتماعی نیروی انتظامی از تدوین نقشه راه جدید پلیس در طرح امنیت اخلاقی با توجه به سخنان رئیس جمهور و تاکید دکتر روحانی بر مدارا با مردم خبر داد.
سردار سعید منتظر المهدی در گفتگو با مهر اظهار داشت: در همه جوامع، به ویژه در جامعه ای که نظام حاکم بر آن بر اساس موازین دینی شکل گرفته است، "اخلاق" و "ارزشهای اخلاقی" سهم، نقش و کارکرد بی بدیلی در قوام جامعه و تنظیم روابط اجتماعی دارند. بدون چنین ارزش هایی فرهنگ جامعه رو به سوی زوال می رود و پیوندها و روابط مبتنی بر اعتماد، صداقت و درستکاری جدا می شود. در چنین شرایطی لاجرم دامنه و گستره کجروی ها، انحرافات و آسیبهای اجتماعی فزونی می یابد و امنیت اخلاقی و احساس امنیت عمومی نقصان می یابد.
وی ادامه داد: در دنیای امروز هیچ جامعه ای را نمی توان یافت که نهادهای رسمی و غیررسمی آن با طرح و تدبیر ویژه برای حفظ، تقویت و بسط ارزش های اخلاقی خود، گام فرا سو گذارند. با تامل در متون آموزش رسمی کشورهای مختلف دنیا و در تئوری های فرمول بندی شد، پیرامون اخلاق و رشد اخلاقی، می توان شواهد متعددی در تایید این ادعا نشان کرد.
به گفته معاون اجتماعی نیروی انتظامی در جامعه اسلامی و انقلابی ما "حجاب و عفاف" از جمله ارزش های پایدار اخلاقی هستند که از فردای پیروزی انقلاب اسلامی مسئولان عالی نظام، متولیان فرهنگی و آموزشی، قانون گذاران و تصمیم گیران جامعه بر تقویت و بسط آن، و ممانعت از ایجاد خدشه و آسیب در آن، تاکید کرده اند. آنها می دانستند آسیب وارد شدن به این حیطه فرهنگی، ارزشی و اخلاقی، موجب ملکوک شدن سیمای جامعه می شود و خود به زمینه ای برای بروز و ظهور آسیب های دیگر تبدیل می شود.
منتظرالمهدی افزود: قانون گذار بخشی از ماموریت و رسالت حفظ حریم حجاب و عفاف و مقابله با تعدی کنندگان به این قلمرو را به نیروی انتظامی واگذار کرده است. همان قانون گذار حفظ و نظم و اعمال کنترل اجتماعی را به منزله دو ماموریت کلیدی و اساسی بر عهده نیروی انتظامی نهاده است و تقویت حجاب و عفاف را از جمله مصادیق نظم و کنترل اجتماعی تلقی کرده است. به همین سبب نیروی انتظامی، به ویژه در یک دهه اخیر، با اذعان به ظرافت ها و حساسیت های خاص این قلمرو، با طرح و تقدیر از پیش اندیشیده شده مبادرت به "مداخله موثر" در مساله حجاب و عفافکرد.
می در مورد ضرورت مداخله نیروی انتظامی در مسئله حجاب گفت: پلیس از آغاز تمایل و اشتیاقی به ورود به قلمرو مسائل اخلاقی و فرهنگی به ویژه حجاب و عفاف، نداشت. بر این باور بودیم که شکل دهی، تقویت و تثبیت کنش های اخلاقی از طریق فرآیندهای آموزشی، تربیتی و فرهنگی مهم تر و ضروری تر از مداخله مستقیم پلیس در هر یک از مصادیق آنها است. براساس برآوردهای متقن ناجا، پژوهش های پیمایشی، مشاهدات منظم و مطالبات مردم نشان داد که در چند دهه پس از انقلاب اسلامی نهادهای متولی آموزش و فرهنگ کشور نتوانسته اند ماموریت تثبیت ارزشهای اخلاقی و بسط هنجارهای اجتماعی را به درستی و کامل به سامان برسانند. با ادامه وضع موجود و عدم مداخله فوری پلیس، از یک سو بیم آن می رفت که حساسیت جامعه در برابر رواج هنجارشکنی از میان برخیزد و قبح اخلاق گریزی زوال یابد و از دیگر سو، شواهد نشان می داد که بین افزایش نقص قلمروهای اخلاقی در مسئله حجاب و عفاف و پاره ای از انحرافات و کجروی ها دیگر پیوند وثیق و ارتباط مستحکمی وجود دارد.بنابراین، پلیس ناگزیر شد تا در این حیطه ورود کرده و با "تدابیر اندیشیده" و "اقدامات سنجیده" مانع از افزایش نرخ بدکارکردی های اجتماعی، به ویژه در حیطه های اخلاقی، شود.
وی افزود: البته معتقدیم که مشکلات اجتماعی و فرهنگی را نباید بصورت انتظامی حل کرد.
معاون اجتماعی نیروی انتظامی با برشمردن مولفه های طرح های امنیت اخلاقی تاکید کرد: این طرح ها به بخش های ناموسی(حجاب و عفاف و پدیده مزاحمت برای نوامیس، توزیع CDهای غیراخلاقی و...)،جانی(مقابله با اراذل و اوباش، زورگیران، خشونت های جمعی و...)،مالی(سرقت از منازل، مغازه ها، خودروها و...) واجتماعی(مقابله با اعتیاد، مواد فروشان و...)تقسیم و پلیس در هر حوزه به ایفای وظیفه پرداخت.
وی در پاسخ به سئوالی که پلیس با ورود به این حوزه ها چه هدفی را دنبال می کرد، افزود: افزایش احساس امنیت اجتماعی و بازگرداندن سرمایه اجتماعی به سطح سالهای اولیه پیروزی انقلاب اسلامی،پاسخگویی به مطالب شهروندان(حدود 86 درصد شهروندان خواهان مداخله فوری پلیس در مولفه های امنیت اخلاقی بودند)، جلوگیری از ملکوک شدن سیمای اخلاقی و ارزشی جامعه(نظرسنجی های چند سال پیش نشان می داد که بیش از 70 درصد شهروندان از وضع کنونی رواج کجروی های اخلاقی ناراضی اند،جلوگیری از رواج آسیبها و جرایم اجتماعی(مطالعات پیمایشی نشان می داد که بین هنجارشکنی اخلاقی و جرایم و کجروی ها همبستگی بالای 70 درصد وجود دارد) و از میان راندن زمینه های بروز و ظهور کنش های اعتراضآمیز مهمترین هدفهایی بود که در دستور کار قرار گرفت.
منتظرالمهدی با اشاره به راهبردارهای پلیس برای جلوگیری از کج روی های اخلاقی، تصریح کرد: پلیس برای مداخله در کج روی های اخلاقی از متقاعدسازی و نفوذ اجتماعی، روشنگری و آگاه سازی، تقدم پیشگیری بر مداخله، ورود حداقلی پلیسی و قضایی (و بهره گیری بهره گیری از ظرفیتهای مشارکتی استفاده کرد. ضمن اینکه تشکیل اتاقهای فکر با حضور اساتید صاحب نظر در حیطه های جامعه شناختی، روان شناختی، رسانه و مسائل فرهنگی، تشکیل جلسات مستمر با صاحبان صنوف، سازمان های آموزشی، فرهنگی، صدا و سیما ،تدوین راهبرد و دستورالعمل مداخله در کژکارکردی های اخلاقی، آموزش مستمر نیروهای درگیر در طرح امنیت اجتماعی و اخلاقی و سنجش و پایش سالانه مستمر شاخص احساس امنیت در سطح کشور از دیگر برنامه های پلیس بود.
به گفته معاون اجتماعی نیروی انتظامی برخورد با مفاسد اخلاقی،سرقت،برخورد با توزیع کنندگان مواد مخدر،مقابله با خشونت و درگیری و تهیه و توزیع مشروبات الکلی مهمترین خاسته های مردم از پلیس است. ضمن اینکه در طرح سحنجش میزان امنیت مشخص شد در تمام مناطق شهری و روستایی طرح های امنیت اخلاقی همچنان اولویت اصلی مردم است.
وی با اعلام تغییر رویکرد پلیس و بهره گیری از رویکردهای جدید تاکید کرد:معتقدیم با تحقق حماسه سیاسی در انتخابات پرشکوه 24 خرداد شرایط جدیدی در کشور پدید آمده است. در این شرایط نوین سرمایه اجتماعی، اعتماد عمومی، نشاط همگانی و احساس امید و خوش بینی مردم جامعه، از پایتخت تا دورترین روستای کشور، روبه افزایش است. از همین رو نیروی انتظامی به سهم خود درصدد است تا با "اقدامات هوشمندانه" و "کنش های خردمندانه" و "طرحهای تخصصی"، مانع از کاهش سرمایه اجتماعی موجود شود. برای این منظور و در چارچوب تدابیر فرمانده معظم کل قوا و رهنمودهای ریاست جمهور که در آن به نظارت وزارت کشور، مدارای ناجا و مراعات مردم تاکید ورزیدند، می کوشد تا "نقشه راه" جدیدی برای این قلمرو تهیه و در آن چارچوب گام بردارد.