بررسی قرائت‌های نوين آيات حجاب
بررسی قرائت‌های نوين آيات حجاب
آن‌چه قرائت‌گران نوين از آيات حجاب به عنوان علت حكم معرفی می‌كنند، پشتوانه قرآنی و روايی ندارد و اسباب نزول مستند و در خور اعتمادی برای رسيدن به علت حكم نيست.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، متن فوق بخشی از مقاله «قرائت‌های نو از آيه حجاب»، نوشته «محمد بهرامی» است كه در آخرين شماره فصل‌نامه پژوهش‌های قرآنی (شماره 50 و 51، پاييز و زمستان 86) آمده است.
اين نوشتار با هدف عرضه قرائت‌های نو از آيات حجاب و نقد و بررسی آن‌ها تدوين يافته است. در اين مقاله نويسنده قرائت‌های «محمد عابد الجابری»، «محمد شحرور»، «محمد سعيد القدال»، «محمد سعيد العشماوی»، «عبدالفتاح عبدالقادر» و «احمد عقيله» را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
مستندات اصلی اين دگرانديشان در قرائت‌های نو عبارتند از: عرف و عادت عرب جاهلی؛ علت حكم؛ واژگان و جملات آيات؛ اسباب نزول و آيات قرآن. مجموع آياتی كه در اين نوشتار به بحث و بررسی گرفته شده است عبارتند از: آيه پنجاه و سوم سوره احزاب، آيه سی و يكم سوره نور و آيه پنجاه و نهم سوره احزاب. در نقد و بررسی اين نظريات نويسنده از سبب نزول، واژگان آيه، آيات قرآن، علت حكم و ... سود می‌برد.
نويسنده در بخش‌های آيه نخست، آيه دوم، آيه سوم، قرائت‌های نو از آيه نخست، نقد و بررسی، سنجش و ارزيابی، نقد و نظر، قرائت‌های نو از آيه دوم ، سنجش، نقد و نظر، قرائت‌های نو از آيه سوم و سنجش و نقد به بررسی اين موضوع می‌پردازد.
شماری از نوانديشان عرب، دلالت آيه نخست بر حجاب شرعی را نپذيرفته‌اند و با دلايلی چند كسانی را كه از آن حكم حجاب فهميده‌اند به نقد می‌گيرند. آن‌ها در مورد آيه 53 سوره احزاب اظهار می‌كنند كه در آيه شريفه تنها همسران پيامبر(ص) به حجاب فراخوانده شده‌اند و نه ديگر زنان مسلمان و اين نمی‌تواند وجوب حجاب بر ديگران را اثبات كند؛ زيرا اولا در آيات وحی، تنها پيامبر(ص) اسوه معرفی شده و نه همسران وی «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ» (احزاب/21)
آن‌ها در بيان دليل دوم خود تأكيد می‌كنند كه بر اساس آيات قرآن همسران پيامبر(ص) ويژگی‌هايی دارند و هم‌سان ديگر زنان مسلمان نيستند. «یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ» (احزاب/32) چه اين‌كه كيفر زنان پيامبر(ص) دو برابر كيفر زنان ديگر است «یَا نِسَاءَ النَّبِیِّ مَنْ یَأْتِ مِنْكُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ یُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْنِ» (احزاب/30)
وی در بخش بررسی و نقد می‌نويسد: درست است كه آيه شريفه 53 سوره احزاب از ايجاد حايل می‌گويد؛ اما به اولويت، از وجوب حجاب بر همسران پيامبر(ص) حكايت دارد. «فخر رازی» در اين باره می‌نويسد: «از حكم آيه به دست می‌آوريم كه حجاب شرعی بر ايشان واجب بوده است كه اكنون می‌‌فرمايد «فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ» و گرنه اگر حجاب بر همسران پيامبر واجب نبود چنين دستوری لازم نبود.»
در اين مقاله نويسنده قرائت‌های «محمد عابد الجابری»، «محمد شحرور»، «محمد سعيد القدال»، «محمد سعيد العشماوی»، «عبدالفتاح عبدالقادر» و «احمد عقيله» را مورد نقد و بررسی قرار داده است
بهرامی در بخش نقد و نظر می‌نويسد: در متون تفسيری و قرآنی اهل سنت، شش سبب نزول برای آيه شريفه فوق ذكر شده است. انتخاب هر يك از اين شش مورد و استوار ساختن يك نظريه تفسيری بر هر يك از اين موارد نياز به دليل دارد در صورتی‌كه «جابری» و «مرنيسی» هيچ دليلی بر انتخاب خود نمی‌آورند.
نويسنده در بخش پايانی مقاله و در بخش سنجش و نقد می‌نويسد: آن‌چه اين گروه به عنوان علت حكم معرفی می‌كنند پشتوانه قرآنی و روايی ندارد و اسباب نزول مستند در خور اعتمادی برای رسيدن به علت حكم نيست و عبارت «ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ» (احزاب/59) نيز كه مستند قرآنی اين گروه قرار گرفته است، بيان‌گر علت حكم حجاب نيست؛ بلكه اين عبارت فلسفه حجاب را بيان می‌كند، اگر زنان مسلمان حجاب داشته باشند مورد اذيت و آزار قرار نمی‌گيرند.
فصل‌نامه «پژوهش‌های قرآنی» به صاحب امتيازی «دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم» و مدير مسئولی «سيد‌عباس صالحی» و سردبيری «احمد ترابی» منتشر می‌شود و با بهای 12000 ريال در اختيار علاقه‌مندان قرار می‌گيرد.